Tο νομοσχέδιο μπαίνει σε φάση διαβούλευσης έτσι ώστε προς το τέλος Μαΐου να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.
Με 500 € μπορούν να εξαιρεθούν οριστικά από την κατεδάφιση όλα τα αυθαίρετα κτίρια προ του 1975, καθώς και όλα τα κτίρια με μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (πέργκολες, μπάρμπεκιου, εξώστες, αλλαγές διαρρύθμισης κ.λπ.), ανεξαρτήτως του αριθμού τους εντός οριζόντιας ιδιοκτησίας.
Οριστική νομιμοποίηση, αφού πληρώσουν το ειδικό πρόστιμο που προβλέπεται από τον νόμο για την τακτοποίηση αυθαιρέτων, λαμβάνουν οι υπερβάσεις έως 40% της δόμησης και έως 20% του ύψους. Εξαιρούνται οι υπερβάσεις εντός προκηπίου ή ακάλυπτου.
Επίσης, αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ του έτους 1983 προβλέπεται οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση, καταβολή παραβόλου και 15% του ειδικού προστίμου.
Όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων μπορούν να τακτοποιηθούν έως 30 χρόνια πληρώνοντας το ειδικό πρόστιμο. Όσοι έχουν ήδη υπαχθεί στη ρύθμιση για την τακτοποίηση και εντάσσονται σε αυτές τις κατηγορίες, λαμβάνουν κι αυτοί οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση, ενώ προβλέπεται επιστροφή χρημάτων στις περιπτώσεις που με την διαδικασία τακτοποίησης πλήρωσαν περισσότερα. Η οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση θα γίνεται με απλή δήλωση και προσκόμιση τεχνικής έκθεσης από μηχανικό, αεροφωτογραφίες ή άλλο δημόσιο έγγραφο που να πιστοποιεί το χρόνο ανέγερσης του ακινήτου.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι αυθαιρεσίες να έχουν γίνει έως τις 28 Ιουλίου του 2011. Μεταγενέστερα αυθαίρετα δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις και αντιμετωπίζουν βαριά πρόστιμα και αποφάσεις κατεδάφισης. Εξαιρούνται επίσης όλα τα αυθαίρετα που βρίσκονται σε δάση, σε αιγιαλούς, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.
Το νέο σχέδιο νόμου για την αυθαίρετη δόμηση στην Ελλάδα, το οποίο ήδη βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης στο διαδίκτυο, προβλέπει ότι στο εξής οι δόσεις πληρωμής των προστίμων, από 48 που ήταν μέχρι σήμερα, αυξάνονται σε 60, ενώ θα μπορούν να είναι είτε μηνιαίες, είτε 10 εξαμηνιαίες.
Κατηγορίες
Στην πρώτη κατηγορία των αυθαιρέτων τα οποία έχουν τη δυνατότητα νομιμοποίησης, ανήκουν όσα έχουν κατασκευαστεί πριν τον Ιούνιο του 1975 και δηλώνονται με ένα εφάπαξ ποσό της τάξης των 500 €, συν το κόστος της τεχνικής έκθεσης.
Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν όσα έχουν κτισθεί από το 1975 ως το 1983 και για τη νομιμοποίησή τους θα πληρώνεται πλέον το αντίστοιχο παράβολο, το τέλος του ειδικού προστίμου και το κόστος της τεχνικής έκθεσης, χωρίς ωστόσο να απαιτείται πλέον η κατάθεση σχεδίων του κτιρίου.
Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν τα αυθαίρετα με μικρές παραβάσεις (π.χ. πέργκολες, μπάρμπεκιου, αύξηση διάστασης εξώστη) τα οποία θα νομιμοποιούνται πλέον με την καταβολή 500 €, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παραβάσεων, συμπεριλαμβανομένων επίσης χρημάτων που απαιτούνται για το κόστος του προστίμου και της τεχνικής έκθεσης.
Δυνατότητα νομιμοποίησης θα έχουν επίσης αυθαίρετες κατασκευές, όπως ημιυπαίθριοι, δώμα, κλειστά μπαλκόνια, εφόσον δεν παραβιάζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% το πολεοδομικό μέγεθος της δόμησης και σε ποσοστό 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους, μετά την συμπλήρωση της ταυτότητας του κτηρίου.
Για πολύ μεγάλες παραβάσεις, όπως επίσης και για τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα, προβλέπεται εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια, ύστερα από την καταβολή των ανάλογων προστίμων.
Καμία δυνατότητα νομιμοποίησης δεν έχουν οι αυθαίρετες κατασκευές σε αρχαιολογικούς χώρους, δάση και αιγιαλούς, όπως επίσης και όσες κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011.
Σχετικά με τα εξ' αδιαιρέτου, που δεν μπορούσαν να υπαχθούν στο νόμο, νομικά επιτρέπεται η σύσταση καθέτων ιδιοκτησιών και δίνεται το δικαίωμα να υπάγονται στο νόμο με την καταβολή του 30% του προστίμου.
